ΑΜΥΓΔΑΛΙΑ

Κυριακή 2 Δεκεμβρίου 2012

Ποικιλίες της αμυγδαλιάς:

Είναι αμερικάνικης προέλευσης, ημίσκληρη και οψιμανθής. Η καλλιέργειά της είναι πιο επισφαλής σε ορεινές περιοχές, όπου οι θερμοκρασίες συχνά την άνοιξη πέφτουν σε χαμηλά επίπεδα. Παράγει καρπό μετρίου μεγέθους. Καλοί επικονιαστές της θεωρούνται η Ρέτσου και η Truoito.

Είναι ποικιλία Γαλλικής προέλευσης. Βασικά της προσόντα η όψιμη άνθησή της, η υψηλή της παραγωγικότητα, η πολύ καλή ποιότητα της ψίχας, η αντοχή της σε ασθένειες όπως το πολύστιγμα. Παράγει καρπούς μέσου μεγέθους, σκληροκέλυφους. Ανθίζει 7 περίπου ημέρες μετά την Texas. Καλοί επικονιαστές είναι οι ποικιλίες Ferraduel, Ai, Φύλλις και Ρέτσου. Συγκομίζεται περίπου 19 ημέρες πριν από την Texas. Δημιουργεί πολλά καρποφόρα όργανα, ακόμα και σε χοντρούς βλαστούς. Επειδή καρποφορεί πάνω σε ημιμόνιμα καρποφόρα όργανα (ροζέτες) έχει την τάση να παρενιαυτοφορεί.

Οψιμανθής ποικιλία, πολύ παραγωγική. Είναι ποικιλία μικρότερης δυναμικής, με τάση πολλές φορές παρενιαυτοφορίας. Εκείνο που διαπιστώθηκε σε ένα πειραματικό αντοχής υποκειμένων στην ξηρασία, ήταν η μεγάλη αντοχή της στην ξηρασία, αντοχή πολύ μεγαλύτερη αυτής που παρουσίασε η Ferragnes, ακόμη και στα πιο ανθεκτικά υποκείμενα.

 

Kλίμα:

     Η αμυγδαλιά αναπτύσσεται και καλλιεργείται σε θερμά κλίματα κυρίως λόγω του ότι ανθίζει νωρίς την άνοιξη. Το θέμα των παγετών, που η αντιμετώπισή τους γίνεται με τη χρήση κατάλληλων ποικιλιών, πρέπει να είναι το πρώτο μέλημα. Στις βόρειες περιοχές της χώρας, όπου οι όψιμοι παγετοί αποτελούν κανόνα, οι ποικιλίες όψιμης άνθησης είναι εκείνες που δίνουν λύση στο πρόβλημα. Αν συγχρόνως με την οψιμότητα, η ποικιλία παρουσιάζει και αντοχή του άνθους στις χαμηλές θερμοκρασίες, τότε αυξάνεται ο βαθμός επιτυχίας. Στις περιοχές όπου οι θερμοκρασίες σπάνια πέφτουν κάτω από το μηδέν, μπορούν να χρησιμοποιηθούν πρώιμες και μεσοπρώιμες ποικιλίες. Για την προστασία των αμυγδαλεώνων, κατά την άνθηση ψεκάζεται νερό κάτω από τα δέντρα οπότε αποφεύγονται οι δυσμενείς επιδράσεις του παγετού.

     Η αμυγδαλιά μπορεί να αναπτυχθεί σε ποικιλία εδαφών, αντέχει στην ξηρασία και το ασβέστιο αλλά οι μεγαλύτερες αποδόσεις λαμβάνονται στα γόνιμα, ελαφρά, καλά στραγγιζόμενα και αρδευόμενα εδάφη. Με την κατάλληλη λίπανση και άρδευση μπορεί να αξιοποιήσει εδάφη που δε μπορούν να αξιοποιηθούν από άλλα οπωροφόρα. 

      Πριν την εγκατάσταση του αμυγδαλεώνα πρέπει να εξετασθούν κάποια στοιχεία που σχετίζονται με την καταλληλότητα του εδάφους. Αν π.χ. έγινε πρόσφατα εκχέρσωση όπου υπήρχαν βελανιδιές ή πουρνάρια, θα πρέπει να καλλιεργηθούν σιτηρά για να εξυγιανθεί το έδαφος και να μην υπάρχει ο κίνδυνος να αναπτυχθούν σηψιρριζίες. Το ίδιο ισχύει και αν καλλιεργήθηκε επί πολλά χρόνια με βαμβάκι ή τομάτα, που ευνοούν την ανάπτυξη του βερτισιλλίου. Προσοχή χρειάζεται ιδίως στα ποτιστικά εδάφη, για τυχόν ύπαρξη νηματωδών και ποιοι είναι αυτοί.

      Σε περίπτωση εκρίζωσης παλιού αμυγδαλεώνα ή ροδακινεώνα, πρέπει οπωσδήποτε να γίνει αλλαγή υποκειμένου. Η νέα φυτεία αμυγδαλιάς πρέπει να είναι σε αμυγδαλοροδάκινο. Άλλο στοιχείο που πρέπει να εξεταστεί, κυρίως στις πεδινές εκτάσεις, είναι τα χλωριούχα άλατα. Ιδιαίτερα ευαίσθητη ποικιλία στα άλατα είναι η Texas και η παλιά Γαλλική Fournat de Brezenaud. Ανθεκτική είναι η Truoito. Περιοχές ανεμόπληκτες με έκθεση προς την πλευρά που φυσούν οι άνεμοι κατά την άνοιξη, μπορεί να έχουν αποτυχία στη γονιμοποίηση των ανθέων γιατί παρεμποδίζεται η κυκλοφορία της μέλισσας.

     Αν κατά τη φύτευση το έδαφος έχει καλή υγρασία δεν χρειάζεται άρδευση μέχρις ότου αρχίσει ανάπτυξη των οφθαλμών. Αν πάλι το έδαφος είναι ξηρό κατά τη φύτευση, χρειάζεται νερό για τη σταθεροποίηση του χώματος γύρω από τις ρίζες οπότε και δε χρειάζεται να πατηθεί το χώμα από πάνω. Η επόμενη άρδευση εφαρμόζεται αφού τα δέντρα έχουν μεγαλώσει κατά 10 με 15 cm. Το πρώτο έτος της ανάπτυξής της, η αμυγδαλιά χρειάζεται συχνά, ελαφρά ποτίσματα ειδικά στα αμμώδη εδάφη. Ξηρά δέντρα μπορεί να μη συνεχίσουν την ανάπτυξή τους ακόμα και αν μετά ποτιστούν. Μέχρι το δέντρο να μπει κανονικά στην πλήρη καρποφορία, η άφθονη εδαφική υγρασία είναι η σημαντικότερη προϋπόθεση για την καλή ανάπτυξή του. Εάν δεν υπάρξουν βροχές, τότε ο οπωρώνας θα χρειαστεί άρδευση πριν την έναρξη της βλαστικής περιόδου. Απαιτείται έλεγχος των ζιζανίων που ανταγωνίζονται το δέντρο για νερό και θρεπτικά στοιχεία.

     Η εφαρμογή του λιπάσματος στο έδαφος κατά τη φύτευση πρέπει να αποφεύγεται.  Συνίσταται εφαρμογή 30 έως 60g Ν όταν το μήκος των βλασταριών έχει φτάσει το 1,5 με 2cm, σε μία ή δύο δόσεις  με το χέρι γύρω από το δέντρο σε απόσταση από τον κορμό περίπου 6cm.

     Εκτός από το ηλιόκαυμα, ο κορμός πρέπει να προστατευτεί και από τα ξυλοφάγα έντομα με κάλυψή του με προστατευτική πλαστική μεμβράνη ή χρήση μπογιάς πλαστικού εσωτερικού χώρου latex. Ακόμα απαιτείται εφαρμογή κατάλληλων προφυτρωτικών ζιζανιοκτόνων το φθινόπωρο μετά την πρώτη χρονιά της ανάπτυξης του δέντρου (που δεν βλάπτουν τα νεαρά δέντρα) πριν από βροχή που θα μετακινήσει το φάρμακο στο έδαφος. 

 

     Η αρχή των ποτισμάτων στη χώρα μας πρέπει να γίνεται, ανάλογα με την περιοχή, από τα τέλη Απριλίου ως τα μέσα του Μαΐου. Πιο νωρίς φυσικά στις νότιες θερμές περιοχές και στα αβαθή, φτωχά και αμμώδη εδάφη, πιο αργά στις βόρειες περιοχές και στα βαθειά, γόνιμα, αμμοπηλώδη εδάφη, αν και εφόσον δεν υπάρχουν αρκετές βροχοπτώσεις.

     Το δεύτερο πότισμα, εφ' όσον δεν υπάρχουν επαρκείς βροχοπτώσεις, πρέπει να γίνει σ' ένα διάστημα 15-20 ημερών από το πρώτο. Αυτό το δεύτερο πότισμα θα βοηθήσει πολύ στην ανάπτυξη της ψίχας. Η αμυγδαλιά έχει περισσότερο ανάγκη τα ποτίσματα των μηνών Αυγούστου- Σεπτεμβρίου. Οι μήνες αυτοί είναι εκείνοι που οι καρποί μπαίνουν στο τελευταίο τους στάδιο, το στάδιο της ωρίμανσης. Και φαίνεται ότι η έλλειψη νερού σε αυτήν την περίοδο επηρεάζει σοβαρά την εμφάνιση της ψίχας.

      Στάγδην άρδευση  Με το σύστημα αυτό το νερό δίνεται στα φυτά σε μικρές δόσεις σε μορφή σταγόνων και μεγάλη συχνότητα. Το νερό καλύπτει στην αρχή ένα ελάχιστο μέρος της επιφάνειας του εδάφους και αφού εισχωρήσει στο χώμα κινείται και σε βάθος και σε πλάτος μέσα στο ριζόστρωμα, ενώ η περισσότερη επιφάνεια παραμένει στεγνή. Το πότισμα με σταγόνες προσφέρει τη δυνατότητα να διατηρείται το ριζόστρωμα των φυτών σε άριστες συνθήκες αερισμού και υγρασίας. Με το σύστημα αυτό, εκτός από τη μεγάλη εξοικονόμηση νερού, υπάρχουν και άλλα πολλά σοβαρά πλεονεκτήματα, όπως η δυνατότητα για εκμετάλλευση μικρών ποσοτήτων (παροχών) νερού, αύξηση της απόδοσης και της ποιότητας των καρπού, περιορισμός των ζιζανίων, μείωση των εργατικών, δυνατότητα  χρησιμοποίησης υφάλμυρων νερών χωρίς κινδύνους για πρόκληση ζημιών, εκμετάλλευση ανώμαλων εδαφών χωρίς ισοπέδωση και τέλος αποφυγή μετάδοσης διάφορων ασθενειών που μεταφέρονται με το νερό από δέντρο σε δέντρο.

     Αντικρίζοντας κανείς την εικόνα ενός ακλάδευτου δέντρου αντιλαμβάνεται πολύ εύκολα τους λόγους που επιβάλλουν το κλάδεμα στην αμυγδαλιά: Πυκνή βλάστηση με βλαστούς μπερδεμένους, μεγάλα άδεια τμήματα πάνω στους βραχίονες, ξερά κλαδιά, βλάστηση και καρποφορία συνεχώς μετατοπισμένη στις άκρες και στις κορυφές.

Τα δέντρα για να αρχίσουν να καρποφορούν, πράγμα που αποτελεί και το σκοπό της φύτευσής τους, πρέπει να έρθουν σε μια κατάσταση ισορροπίας. Η υπερβολική βλάστηση και καρποφορία  βρίσκονται πάντα σε ανταγωνισμό. Η μεγάλη βλάστηση εμποδίζει την καρποφορία και η μεγάλη καρποφορία τη βλάστηση. Έτσι λοιπόν, το κλάδεμα είναι ένα από τα μέσα με τα οποία προσπαθούμε να φέρουμε τα δύο αυτά σε μία ισορροπία, σ' ένα συμβιβασμό. 

Ο περιορισμός του κλαδέματος στο ελάχιστο στη διάρκεια του 2ου και 3ου έτους, μειώνει στο ελάχιστο τους λαίμαργους που παράγονται την 3η και 4η χρονιά. Για να αποφύγουμε λοιπόν το κλάδεμα των λαίμαργων το 4ο έτος, κρατάμε το κλάδεμα στο ελάχιστο. Το κλάδεμα δεν αυξάνει την παραγωγή σε νέους ή ώριμους οπωρώνες. Για την ακρίβεια, όταν τα νέα δέντρα κλαδεύονται πολύ η παραγωγή μειώνεται. Επομένως το κλάδεμα σχετίζεται περισσότερο με άλλες πρακτικές όπως τον έλεγχο των εχθρών και τη διατήρηση της υγείας του δέντρου (π.χ. καλύτερος αερισμός). Όταν ενήλικα δέντρα ξεπερνούν τα 7m είναι πολύ δύσκολο να συγκομιστούν ή να αφαιρεθούν οι καρποί- μούμιες το χειμώνα. Ακόμα το κλάδεμα βοηθάει στην καλύτερη ανάπτυξη και ταχύτερη ξήρανση των καρπών πάνω στο δέντρο, μια που επιτρέπει την έκθεσή τους στον ήλιο. Αλλά ακόμα και όταν αφήνονται να ξεραθούν στο έδαφος (για τη μηχανική συγκομιδή), με τη βοήθεια του σωστού κλαδέματος δε θα αφεθούν για μεγάλο χρονικό διάστημα οπότε θα αποτραπεί και η ζημιά από τα μυρμήγκια και τρωκτικά.

Χειμερινό κλάδεμα Για να μην παρενιαυτοφορήσει λοιπόν το δέντρο της αμυγδαλιάς πρέπει κάθε χρόνο να υπάρχει μια εναλλαγή και να μην καρποφορεί σε όλη του την κόμη ταυτόχρονα. Επιβάλλεται ένα κλάδεμα αφενός για να δημιουργηθεί καινούργια βλάστηση και αφετέρου για να απομακρυνθούν τα γηρασμένα καρποφόρα όργανα. Υπολογίστηκε ότι κάθε χρόνο πρέπει να απομακρύνεται το 1/5 της καρποφόρου βλάστησης. Κάθε βλαστός που απομακρύνεται, από τη βάση του κατά προτίμηση, πρέπει να έχει διάμετρο 1,5-4cm το πολύ. Βλαστοί μικρότερης διαμέτρου δεν πρέπει να αφαιρούνται, εκτός αν βρίσκονται σε ακατάλληλη θέση.

Κλάδεμα ανανέωσης Όταν έστω και για λίγα μόνο χρόνια αφεθούν τα δέντρα ακλάδευτα, παρουσιάζουν όψη γερασμένων, γεμάτα  με ξερά κλαδιά στη βάση, με βλάστηση που ξέφυγε σε μεγάλο ύψος, με ετήσια βλάστηση πολύ μικρή και με καρποφορία κάθε δεύτερο χρόνο. Τέτοια δέντρα ανεξάρτητα από την ηλικία, χρειάζονται μια ανανέωση, ένα κλάδεμα επαναφοράς, για να επανέλθει η βλάστηση και η καρποφορία σε όλο το σκελετό του δέντρου. Η καινούργια βλάστηση της ερχόμενης άνοιξης μπορεί να είναι λαίμαργη και πρέπει να προστατευτεί και να αραιωθεί αν είναι πυκνή. 

Zn: Η αμυγδαλιά είναι ένα από τα είδη στα οποία η ανεπάρκεια ψευδαργύρου είναι συχνό φαινόμενο. Επηρεάζει την παραγωγή τόσο με την επίδραση που έχει στην καρπόδεση όσο και στο μέγεθος των καρπών. Η αντιμετώπισητης ανεπάρκειας γίνεται με μεγάλη επιτυχία με ψεκασμό κατά τη νεκρή περίοδο, συνήθως τέλη Ιανουαρίου με θειικό ψευδάργυρο 3%. Πρέπει, εάν έχει προηγηθεί κλάδεμα, να περάσουν 15 μέρες και να μην έχει προηγηθεί ή να ακολουθήσει ψεκασμός με λάδια. Όταν εφαρμόζονται λιπάνσεις με φωσφορούχα λιπάσματα, υπάρχει πάντοτε ο κίνδυνος να πέσει το επίπεδο Zn γιατί υπάρχει αλληλεπίδραση.

     Υπάρχουν στοιχεία ότι τα δέντρα χρησιμοποιούν για βλάστηση και καρποφορία λιγότερο από 14gr Znανά στρέμμα. Τα συμπτώματα της έλλειψης Zn είναι η αδυναμία των φύλλων και των βλασταριών να εκπτυχθούν κανονικά. Τα φύλλα εμφανίζονται μικρά, στενά και με μυτερά άκρα και ενωμένα σα ροζέτα. Στα αμύγδαλα τα συμπτώματα δεν είναι εμφανή εκτός και αν η έλλειψη είναι πολύ μεγάλη.

     Υπάρχουν 3 περίοδοι όπου μπορεί να γίνει εφαρμογή Zn:

1) Το φθινόπωρο (Οκτώβρης-Νοέμβρης) χρησιμοποιώντας  12kg θειϊκό ψευδάργυρο στον τόννο νερού. Ο ψεκασμός μπορεί να προκαλέσει ζημιά στα φύλλα,

2) Τη χειμερινή περίοδο, όπου δεν υπάρχουν φύλλα, 15kg ZnS04 στον τόννο νερού. Συνίσταται να εφαρμόζεται 2 εβδομάδες μετά από ψεκασμό με λάδια.

3)Την άνοιξη 5kg ZnS04 στον τόννο νερού. 

Στην Καλιφόρνια ψεκάζονται 19-29kg ZnS04/τόννο τη χειμερινή περίοδο και 6kg Zn0/τόννο ή διάφορες χηλικές μορφές διαφυλλικά (γιατί το ZnS04 διαφυλλικά προκαλεί εγκαύματα) στο μέσον της βλαστικής περιόδου. 

Β: Είναι γνωστό ότι η κριτική περίοδος στα δέντρα για το Β είναι η αρχή της κυκλοφορίας των χυμών, μέχρι 3-4 εβδομάδες μετά την άνθηση. Το υπάρχον Β στα δέντρα αυτήν την εποχή, καθορίζει εάν θα εκδηλωθούν ή όχι συμπτώματα ανεπάρκειας στα δέντρα και τους καρπούς. Η έλλειψη εδαφικής υγρασίας κατά την κριτική περίοδο, δυσχεραίνει την πρόσληψη του Β από τα δέντρα. Τα προβλήματα ανεπάρκειας Β εντοπίζονται με μεγαλύτερη συχνότητα σε όξινα εδάφη, ελαφράς μηχανικής σύστασης, με πολύ χαμηλή περιεκτικότητα σε οργανική ουσία, όταν υφίσταται πολύ ισχυρή βλάστηση, είτε λόγω ισχυρούς Ν λίπανσης,  είτε ισχυρού κλαδέματος, είτε καταστροφής ανθέων από παγετούς, καθώς και όταν κατά την κριτική περίοδο επικρατούσαν συνθήκες παρατεταμένης ξηρασίας. 

  Στην Καλιφόρνια, στα πλαίσια πειράματος, εφαρμόστηκε Β διαφυλλικά σε 3 περιόδους: πριν την άνθηση, το φθινόπωρο του ίδιου έτους και το επόμενο φθινόπωρο. Η ποσότητα ήταν 0,067kg/στρ και ψεκάστηκαν 11,4 λίτρα/δέντρο. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η παραγωγή αυξήθηκε σημαντικά το 2ο έτος.

Ν  Το άζωτο είναι το κλειδί με το οποίο ελέγχεται η βλάστηση και η καρποφορία των δέντρων. Είναι το πιο απαραίτητο στοιχείο για την εντατικοποίηση της αμυγδαλιάς. Έχει παρατηρηθεί ότι τα δέντρα που δεν κλαδεύονται δεν αντιδρούν αποτελεσματικά στην αζωτούχο λίπανση. Για την αποτελεσματικότητα του Ν απαιτείται εφαρμογή κλαδεμάτων και απαλλαγή του εδάφους από τα ζιζάνια. Για την ενίσχυση της καρπόδεσης, είναι σκόπιμο να καθιερωθεί μια μικρή αζωτούχος λίπανση κατά το φθινόπωρο μετά τη συγκομιδή. Αν τα δέντρα έχουν επαρκές φύλλωμα, η εφαρμογή γίνεται με ψεκασμό ουρίας 4% περί τα μέσα Οκτωβρίου (πιο αποτελεσματική όταν συνδυαστεί με το Β, όπως ανωτέρω αναφέρθηκε). Αν δεν υπάρχει επαρκές και υγιές φύλλωμα, τότε εφαρμόζεται στο έδαφος νιτρικό άζωτο σε ποσότητα 5 περίπου μονάδων κατά στρέμμα. 

    Η δέσμευση του Ν , η νιτροποίηση, η απονιτροποίηση και η έκπλυση είναι μερικές από τις διαδικασίες που επηρεάζουν τα αποθέματα του εδάφους σε Ν. Αυτές οι μετατροπές επηρεάζονται από την υφή και τη σύσταση του εδάφους, τις περιβαλλοντικές συνθήκες και την άρδευση.  Στην Καλιφόρνια εφαρμόζονται 11,25-28 kg/στρ.

     Η μεγαλύτερη ανάγκη για Ν εμφανίζεται όταν η αμυγδαλιά μπαίνει στην παραγωγή εξαιτίας της ανάπτυξης των καρπών, της δημιουργίας φυλλώματος και της αποθήκευσης στις ρίζες και τα κλαδιά. Το  περισσότερο από το Ν που εφαρμόζεται στον οπωρώνα γίνεται μέρος του καρπού. Έτσι, με βάση την παραγωγή μπορούμε να προσδιορίσουμε το Ν που  απομακρύνθηκε από το έδαφος.

· Εφαρμογή Ν μόνο όταν υπάρχουν φύλλα και οι ρίζες είναι ενεργές

· Εφαρμογή ομοιόμορφης άρδευσης αρκετής για τη μεταφορά του Ν στο ριζόστρωμα

· Πολλαπλές εφαρμογές Ν καθ' όλη την περίοδο ανάπτυξης, μια που τα νεαρά δέντρα το απορροφούν σταθερά και συνέχεια

· Τα ώριμα δέντρα χρειάζονται το Ν την άνοιξη (κύρια για τη βλάστηση) και το καλοκαίρι (κύρια για τους καρπούς). Η μετασυλλεκτική εφαρμογή παρέχει στο δέντρο το απαιτούμενο Ν για την άνοιξη

· Ανάλυση των φύλλων κάθε Ιούλιο

P  Σε ορισμένες ποικιλίες όπως η Texas και η Ferragnes, χαμηλά επίπεδα φωσφόρου προκαλούν ή εντείνουν τις καρποπτώσεις του δεύτερου κύματος.

 Κ Το κάλιο έχει ιδιαίτερη σημασία για την αμυγδαλιά, γιατί αυξάνει την αντοχή των δέντρων στις χαμηλές θερμοκρασίες, καθώς και στην ξηρασία. Η λίπανση με κάλιο δεν παρουσιάζει τόσα σοβαρά προβλήματα όσα με το φώσφορο. Ωστόσο υπάρχουν εδάφη τα οποία παρουσιάζουν μεγάλη δεσμευτική ικανότητα και χρειάζονται μεγάλες ποσότητες για να υπάρξει αποτέλεσμα. 

    Το θειικό κάλιο είναι το πιο σύνηθες (και φθηνό) καλιούχο λίπασμα που χρησιμοποιείται, αλλά και το νιτρικό μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε όξινα εδάφη.  Στην Καλιφόρνια εφαρμόζονται μέχρι 120 kg/στρ Κ2Ο.